Hoggaamiyaha Xamaas ee Qasa, Khaliil Al-Haya: “Dagaalku Wuu Dhammaaday — Waxaan Helnay Dammaano Caalami ah”

Hoggaamiyaha Xamaas ee Qasa, Khalil al-Hayya, ayaa ku shaaciyey in ay heleen dammaano rasmi ah oo ka timid Mareykanka, dalal Carbeed iyo Turkiga, kuwaas oo xaqiijinaya in dagaalka Gaza uu si rasmi ah u dhammaaday.

Al-Hayya, ayaa sheegay in heshiiska la gaadhay uu yahay wajiga koowaad ee qorshe nabadeed oo ballaadhan, kaas oo dhigaya in dagaalka la joojiyo, ciidamada Israel ay ka baxaan qaybo ka mid ah Qasa, isla markaana la bilaabo isweydaarsiga maxaabiista labada dhinac.

“Waxaan helnay dammaanad buuxda oo ka timid dhexdhexaadiyeyaasha, Mareykanka, Carabta iyo Turkiga, taas oo xaqiijinaysa in dagaalka la soo afjaray,” ayuu yidhi Khaliil Al-Haya.

Qodobada heshiiska waxaa ka mid ah:
In la joojiyo dagaalka Gaza.
In 48 maxbuus Israa’iili ah la sii daayo, 20 ka mid ah oo nool, 72 saacadood gudahood.
In dib loo furo marinka muhiimka ah ee xadka Gaza iyo Masar.

Si kastaba ha ahaatee, Khaliil Al-Haya wuxuu hoosta ka xariiqay in wadahadallo xabad-joojin ah aysan micno lahayn haddii xaaladda bani’aadannimo ee Qasa aanay isbeddelin. Wuxuu sheegay in cunto la’aanta, xannibaadda iyo gaajada ka jirta Qasa ay tahay in si degdeg ah wax looga qabto.

Sidoo kale, hoggaamiyuhu wuxuu ka hadlay khasaaraha bani’aadannimo, isagoo xusay in wiilkiisa uu ku dhintay dagaalka, isla markaana uu u arko shahiid dhiiggiisu qayb ka noqon doono guusha la rajeynayo.

Hadalka Khaliil Al-Haya ayaa yimid xilli wadahadallo muhiim ah ay socdaan, waxaana heshiiska lagu tilmaamay mid fure u noqon kara wajiyo kale oo nabadeed oo mustaqbalka dhow ah.
HMTV

Biriijkii Lafaruug: Maxaa Sababay Khasaarihii Taariikhiga ahaa Ee fashil...

Omar Yaghi: Saynisyahankii Falastiiniga Ahaa ee Ku Guuleystay Abaalmarinta Nobel ee Kiimikada 2025

Omar Mwannes Yaghi, waa saynisyahan caan ah oo ku guuleystay Abaalmarinta Nobel ee Kiimikada (Chemistry) 2025, isagoo lagu abaalmariyay dadaalkiisa horumarinta metal–organic frameworks (MOFs) — qaab-dhismeedyo kiimiko oo awood u leh qabashada kaarboon laba ogsaydh (CO₂); soo saarista biyo hawada lamadegaanka, iyo kaydinta tamarta nadiifka ah sida hydrogen.

Omar Yaghi, wuxuu ku dhashay 9 Febraayo 1965 magaalada Amman ee Urdun. Wuxuu na ka soo jeedaa qoys Falastiiniyiin ah oo qaxoonti ah. Carruurnimadiisii wuxuu ku soo koray nolol adag oo aan lahayn biyo joogto ah iyo koronto. Markii uu 15 sano jiray, ayuu u guuray Mareykanka, isagoo aan haysan shahaadada dugsiga sare iyo Afingiriisi xooggan, bal se wuxuu si tartiib ah ugu soo gudbay waxbarashada sare.

Wuxuu waxbarashadiisa ka bilaabay Hudson Valley Community College, wuxuu na ka baxay jaamacad University at Albany (SUNY), halkaas oo uu ka qaatay shahaadada koowaad ee kimistariga. Kadib wuxuu Masters iyo PhD ku dhameeyay University of Illinois at Urbana-Champaign.

Omar Yaghi, waxaa loo aqoonsan yahay aasaasaha reticular chemistry, taas oo ah cilmiga dhisidda qaabab molekular ah oo isku xidhan oo leh godad waaweyn. Shaqadiisa MOFs ayaa saameyn weyn ku yeelatay cilmi-baadhista deegaanka iyo xalalka isbeddelka cimilada. Qaababkan waxaa loo adeegsadaa nadiifinta hawada, ururinta biyo hawada ka yimaadda, iyo kaydinta tamarta nadiifka ah.

Wuxuu hadda ka shaqeeyaa Jaamacadda California, Berkeley, isagoo haysta kursiga James & Neeltje Tretter ee Kimistariga, isla markaana madax ka ah Berkeley Global Science Institute. Waxaa la guddoonsiiyay abaalmarino badan oo caalami ah sida Wolf Prize in Chemistry (2018), Balzan Prize, iyo Mustafa Prize. Wuxuu sidoo kale xubin ka yahay hay’ado cilmiyeedyo sare sida U.S. National Academy of Sciences iyo German Leopoldina.

Sheekada Omar Yaghi waa mid dhiirrigelin leh — wiil Falastiini ah oo nolol adag ku soo koray, bal se ku guuleystay in uu noqdo mid ka mid ah saynisyahannada ugu saameynta badan dunida.

Aragtidiisu waa in sayniska iyo hal-abuurka cilmiga ah ay yihiin furaha xalinta caqabadaha waaweyn ee aadanaha, gaar ahaan isbeddelka cimilada.
Guushiisa Nobel Prize, waa calaamad muujinaysa sida aqoonta, kartida iyo adkeysigu ay qofka u gaadhsiin karaan heer caalami ah.

Tuugii Gaadhiga Xaday Ee Celiyay Ilmaha – Sheeko Layaab Leh Oo Ka Dhacday Oregon

Sanadkii 2021, magaalada Beaverton ee gobolka Oregon ee Mareykanka ayaa waxaa ka dhacay dhacdo layaab leh. Nin ayaa gaadhi xaday isagoo u maleeyay in ay tahay dhacdo xatooyo caadi ah. Laakiin markii uu fiiriyay kursiga dambe, waxaa ku dhacay naxdin — ilmo yar ayaa ku jiray gaadhiga!

Markii uu arkay ilmaha, tuuggii ayaa dareemay xanuun damiir ah, wuxuuna go’aansaday in uu gaadhiga dib ugu celiyo hooyada ilmaha. Markuu ku noqday, halkii uu si fudud ilmaha u dhiibi lahaa, wuxuu si cad u canaantay hooyadii sababtoo ah waxay ilmaha ku reebtay gaadhiga, iyadoo dukaameysanaysa. Ka dib markuu u jeediyay cashar ku saabsan ammaanka carruurta, tuuggii wuxuu si deggan dib ugu noqday baabuurkii, wuu na la cararay. Dhacdadan cajiibka ah, ayaa si degdeg ah u qabsatay warbaahinta, dad badan ayaana la yaabay sida tuug xaday baabuur uu hadda na ugu damqaday badbaadada ilmaha. Sheekadani waxay xusuusisay bulshada halista weyn ee ay leedahay in carruurta lagu reebo gudaha gaadhi xidhan, xitaa daqiiqado kooban.

Xogta Dunida: Madaxweyne Dhagax Lagu Dili Gaadhay | Xasuuq Dadweyne | Kulanka Xasaasiga Ah Ee Xamaas Iyo Israa'iil

 

Maanta wararka caalamka waxay xoogga saareen geeddi-socodka nabadda Bariga Dhexe, dagaallo ka socda meelo kala duwan oo dunida ah, iyo arrimo deegaanka iyo horumarineed oo muhiim ah. Qodobbada hoose ayaa ah kuwa ugu waa weyn ee dunida laga hadal hayo maanta.

1. Heshiiskii Wajiga Koowaad Ee Nabadda Gaza

Sheekada ugu weyn ee maanta waxay ku saabsan tahay heshiiska wajiga koowaad ee nabadeed ee u dhexeeya Israa’iil iyo Xamaas, sida uu ku dhawaaqay Madaxweynaha Mareykanka Donald Trump.

• Heshiiska “Wajiga Koowaad”: Labada dhinac ayaa ku heshiiyay qorshe nabadeed oo hordhac ah, kaas oo lagu tilmaamay mid muhiim ah oo dhabbaha u xaari kara xabbad-joojin buuxda.

• Sii-deynta Maxaabiista: Wajigan koowaad waxaa lagu wadaa in lagu daro hakad dagaal iyo sii-deynta qaar ka mid ah ama dhammaan maxaabiista iyo la-haystayaasha labada dhinac.

• Gaza oo wali khatar ah: Inkasta oo wadaxaajoodyadu socdaan, magaalada Gaza ayaa weli lagu tilmaamayaa meel “aad u khatar badan,” iyadoo dagaallo googo’an ay sii socdaan.

2. Xiisadaha Caalamiga ah Ee Sii Kacsanaya

Xiisadaha siyaasadeed iyo dagaallada goboleed ayaa weli ka socda meelo badan:

• Ukraine vs. Ruushka: Dagaalka Ukraine ayaa galay marxalad cusub, iyadoo Ruushku bilaabay olole “cabsi gelin” ah oo ka dhan ah suurtagalnimada in Ukraine isticmaasho gantaallada Tomahawk.

• Myanmar: Ciidamada militariga ayaa weerar bamka rogaya ku qaaday tuulo, halkaas oo ay ku dileen ugu yaraan 24 qof, oo ay ku jiraan carruur.

• Ecuador: Gaari uu saarnaa Madaxweynaha Ecuador ayaa la weeraray intii ay socdeen mudaaharaadyo, hase yeeshee madaxweynuhu waa uu badbaaday.

• Mareykanka: Aqalka Senate-ka ayaa diiday sharci lagu doonayay in lagu xakameeyo awoodda Madaxweyne Trump ee adeegsiga ciidan ka dhanka ah kartellada daroogada.

• Sudan: Maxkamadda Dambiyada Caalamiga ah (ICC) ayaa xukuntay hoggaamiye maleeshiyo hore oo lagu helay dambiyo dagaal oo ka dhacay Darfur — talaabo taariikhi ah oo la xiriirta caddaaladda caalamiga ah.

3. Saynis, Deegaan & Horumar

Wararka kale ee muhiimka ah maanta waxay taabanayaan sayniska, deegaanka, iyo kaabayaasha horumarineed:

• 🧠 Abaalmarinta Nobel ee Kiimikada: Abaalmarinta 2025 waxaa la siiyay Susumu Kitagawa, Richard Robson iyo Omar M. Yaghi, oo sameeyay hal-abuurnimo weyn oo la xiriirta metal–organic frameworks (MOFs). Farsamadan ayaa kaalin weyn ka qaadan karta qabashada CO₂ iyo helitaanka biyo lamadegaanka.

• 🏗 Garoonka Navi Mumbai: Raysal Wasaaraha Hindiya Narendra Modi ayaa xadhigga ka jaray wajiga koowaad ee Garoonka Caalamiga ah ee Navi Mumbai, mashruuc weyn oo horumarineed.

• 🌳 Amazon oo la burburinayo: Warbixinno cusub ayaa muujinaya in 140,000 hektar oo ka tirsan kaymaha Amazon ee Peru la jaray sababo la xiriira macdan qodis sharci-darro ah. Midowga Yurub ayaa sidoo kale qaaday tallaabooyin lagu xaddidayo isticmaalka erayo sida “veggie-burger” iyo “vegan-sausage.”

• 🏔 Buurta Everest: Boqolaal socdaalayaal ah ayaa laga soo badbaadiyay Buurta Everest kadib duufaan baraf oo xooggan.

Xogta Dunida: Dagaallo, Qalalaase Siyaasadeed, Musiibooyin iyo Abaalmari...

Xalka Caajiska Iyo Joogtayn La'aanta

Marka qof uu la kulmo caajisnimo (laziness) iyo joogtayn la’aan (lack of consistency) taasoo ka hor istaagta horumarinta noloshiisa ama shaqadiisa, waxaa la siin karaa dhowr talo oo wax ku ool ah, iyadoo la eegayo dhinacyada maskaxda, qorsheynta, iyo jawiga uu ku nool yahay. Hoos waxaa ku yaal talooyin la taaban karo:

🧠 1. Fahamka Sababta Caajiska iyo Joogtayn La’aanta

Qofka ugu horreeya waa in uu si daacad ah u fahmaa sababaha dhab ahaantii ka dambeeya caajiska:

• Cabsi fashil ama guul – Mararka qaar dadka waxay dib u dhigaan hawsha sababtoo ah waxay ka baqayaan in aabay si fiican u qaban karin, ama ay guuleystaan oo mas’uuliyado cusub ka dhalan karaan.

• Dhiirrigelin la’aan – Marka ujeeddada iyo natiijada la rabaa aanay qofka ku abuurin xamaasad ama macno shaqsiyadeed, waxay keentaa hakad.

• Hawl adag ama aan qorshe lahayn – Hawlaha waaweyn ee aan la kala jebin waxay keeni karaan niyad jab hore, taas oo dhalisa caajisnimo.

👉 Talo: Qofku waa inuu qoro sababaha uu dareemayo caajiska, isagoo si daacad ah u falanqeynaya, si uu u fahmo halka ay dhibaatadu ka soo bilaabantay.

📝 2. Dejinta Yoolal Yar Yar oo La Gaari Karo

Caajisnimada iyo joogtayn la’aantu waxay inta badan ka dhashaan yoolal aad u waaweyn ama aan caddayn.

• Halkii uu qofku ka odhan lahaa “Waxaan rabaa in aan horumar sameeyo,” wuxuu dhihi karaa:

  • “Maalin kasta 20 daqiiqo ayaan ku bixinayaa barashada xirfad cusub.”

  • “Todobaad walba hal shaqo oo muhiim ah ayaan dhammeynayaa.”

👉 Talo: Yoolalka SMART isticmaal — kuwaas oo ah:

• Specific (Si gaar ah loo qeexay)

• Measurable (La cabbiri karo)

• Achievable (La gaadhi karo)

• Realistic (Macquul ah)

• Time-bound (Waqti loo xadiday)

🧭 3. Sameynta Jadwal Joogto ah (Routine)

Joogtayn la’aantu waxay inta badan ka dhalataa jadwal la’aan. Haddii qofka uu yeesho hab maalinle go’an:

• Qayb maalin kasta ka mid ah ha u hibeeyo horumarinta shakhsiyadda ama shaqada.

• Isticmaal alaarmiyo, kalandar, ama xasuusin si habka loo dhiso.

• U samee jawi gaar ah oo hawsha lagu qabto (meel degan ama xafiis).

👉 Talo: Bilow wax yar, laakiin joogto ah — tusaale ahaan, halkii laga sameyn lahaa 3 saacadood hal mar, samee 20–30 daqiiqo maalin kasta.

💪 4. Ka Gudub “Sugitaanka Dhiirrigelinta”

Dadka badan waxay sugaan in ay “niyad-dhis/dhiirrigelin helaan” si ay wax u qabtaan, taas oo keenta dib u dhac joogto ah.
Laakiin dadka wax ku oolka ah waxay fahmeen in dhiirrigelintu ay timaado kadib ficil, ee aanay ka horeyn.

👉 Talo: Bilaab hawsha, xitaa 5 daqiiqo oo kaliya. Inta badan, marka aad bilowdo, maskaxdaadu way "wareegtaa" oo xiisaha ayaa kacaya.

🧍‍♂️ 5. La Xisaabtan (Accountability)

Qofka is la xisaabtama wuxuu kordhiyaa fursadda uu wax ku qabto.

• La wadaag yoolalkaaga qof aad kalsooni ku qabto.

• Isticmaal app is la xisaabtanka ama buug-gacmeed aad maalin kasta wax ku qorto.

👉 Talo: Xitaa warbixin kooban oo qof kale la siiyo todobaad kasta waxay kordhisaa joogtaynta.

✨ 6. Is Abaal-marin & Is Faham

Horumarka waa in la aqoonsadaa xitaa haddii uu yar yahay:

• Is abaalmari markaad wax dhammayso — ma ahan lacag kaliya, bal se waqtiga nasashada ama waxad jeceshahay.

• Ha isku ciqaabin si xad-dhaaf ah markaad dib u dhacdo. Halkii, ka baro wixii dhacay si aad u hagaajiso qorshaha.

⚠️ 7. Haddii Caajisku uu noqdo Mid Daran

Haddii caajisku noqdo mid xad-dhaaf ah oo muddo dheer socda, ama uu sababaa dhibaatooyin nolosha ama shaqada ah, waxaa laga yaabaa in uu la xidhiidho arrimo kale sida:

• Walwal ama niyad jab qarsoon

• Dhibaatooyin nidaamka nolosha ah

• Dhaqan muddodheer ah oo u baahan beddel tartiib tartiib ah

👉 Talo: Xaaladahaas, la tashiga la taliye nafsaani, macallin (coach) ama qof waayo-arag ah ayaa kaa caawin kara inaad jebiso wareeggaas.

🟡 Gunaanad

“Horumarku waa natiijada ficillo yaryar oo joogto ah, ma aha hal ficil oo weyn oo mar kaliya la sameeyo.”

 

heersare1.blogspot.com