.JPG)
Hal-abuurnimadu waa wax ku yimaada aqoon iyo garasho xeel-dheer
oo ilaahay ku mannaystay qaar ka mid ah dadkiisa. Waa hanti qofku meel
kasta oo uu joogo wax kaga qabsado. Waa kayd koriya qanaacadda qofka oo
ah mustanbeedka niyad-ku-noolaanshaha iyo imaan-qabka nooleed ee dadka.
Waa masraxiyadda uu qofku ku muujiyo kartidiisa iyo hibada ku qarsoon.
Waa habka fikir loogu beddelo wax shaqaynaya oo midho-dhal ah. Intan oo
amuurood waxa ka oo horjeeda qof bilaa hal-abuurnimo ah kuna astaysan
daba-socod, qishid, iyo dhallan-geddinta fikradaha iyo hal-abuurnnimada
dadka kale kaas oo ku sifoobaya “hiyi-raac”.
Dadka
Soomaalida ahi waxay isugu jiraan kuwo leh hal-abuurnnimo iyo kuwo
kudayda inta hal-abuurnnimada leh. Waxa inta badan dhacda qofka
hal-abuurnnimada aan lahayni in aanu dadaal ku bixin ka shaqaysiinta
maskaxdiisa iyo keenista fikrad cusub. Waxa jira arrimo badan oo la
caddeeyey inay yareeyaan hal-abuurnnimada dadka Soomaalida ah kuwaas oo
ay ka mid yihiin; koritaanka maskaxda ee marxaladda caruurtnimo oo qaar
badan oo ka mid ah caruurta Soomaalida oo cadaadis badan la kulma
sida dilmada iyo hanjabaadda badan ee waalidkoodu ku hayaan. Waxyaabaha
kobciya curinta qofka oo aanay dadka Soomaalida ahi nasiib u wada helin.
Tirada dadka wax bartay ee Soomaalida oo yar. La qabsiga joogtada ah oo
qofka illowsiiya inuu wax hal-abuuro.
Haddii aynu abbaarno dulucda qormadeenan “Hal-abuur Mise Hiyi-raac.”
Marar badan waxa la arkay in dadka Soomaalida ah ee hawlaha ganacsiga
ku jiraa inay isku wax soo dejiyaan. Arrintaasi waxay sababtay in hadda
wax badan oo dalka gudihiisa lagu isticmaalo in dibadda laga soo
waarido, kuwaas oo ay ugu muhiimsan tahay waxyaabaha quutal-daruuriga ah
ee lagu nool yahay. Waxa dhacday in dadka qaar isku dayeen inay
hab-dhaqankaa beddelaan iyaga oo ku fikiray inay la yimaaadaan
hal-abuurnimo. Tusaale ahaan, waxay sameeyaan warshado biyo, waxa si aan
ka gabbasho lahayn la isaga qishay fikirkaa oo mar keliya ayuumnaa lagu
dhaqaaqay in warshado biyo la sameeyo. Waxa la mid ah sharaabka,
Saabuunta Taydha amma oomada, Furshaanta, Isgaadhsiinta, xawaaladaha iyo
waxyaabo kale oo badan. Waxa laga yaabaa in dadka qaar ay muddo ku
qaadatay abuurisii shirkadahaasi oo cilmi-baadhis xeel-dheer sameeyeen.
Halka kuwo kale inta ay fikirkii qisheen iyaga oo aan waxba ka beddelin
ay ku hawl-galeen.
Qofku
marka uu dhallan-geddiyo fikir ammaano ku ah oo aanu lahayn, waxa uu la
mid yahay qof ku dul soconaya biriij dumaya amma inta indhaha la xidhay
lagu yidhi dhex lugee meel godad ku badan yihiin. Waayo, qofkani
fikirkan uu soo min-guuriyey waxa iska lahaa qof ku dhibaatooday oo
dhinac kasta ka eegay kana baaraan-degay oo si hufan u bidhaamiyey dhib
iyo dheef waxa ku duugan, sida uu ku hirgelayo, caqabahada ku xeeran,
muddada uu qaadan karo dhaqangalkiisu iyo mustaqbalkiisu waxa uu noqon
doonaba.
Dad
badani waxay jecel yihiin inay si dhib yar u gaadhaan waxa ay
doonayaan. Mana door bidaan inay u dhibaatoodaan oo waxay ka doonaan
inay meel gaaban “Short cut” kaga soo boodaan. Maskaxda inay ka
shaqaysiiyaan waa ku dhib. Hal-abuurnimadoodiina waxaad moodaa in laga
habaaray. Mar walba waxay u heellan yihiin inay daba-socod noqdaan oo
cid kale marti u noqdaan. Ceeb uma yaqaanaan inay hal-abuurnimada
dawarsadaan oo ay qishaan. Markii ay maskxdooda dulleeyaan ayay
kalsoonidii ka guurtay. Dadka noocan ahi waxay ku badan yihiin
magaalooyinka Somaliland iyo deegaannada kale ee Soomaalidu degto. Maxaa
dadkan lagu dawayn karaa ayaad is leedihiin?
Haddii
aan tusaale gaaban soo qaato laba sano ka hor magaalada Hargeysa may
lahaan jirin shirkado kireeya baabuurta yar yar ee lo yaqaanno
Tagaasida. Marka laga reebo dad iyagu si shaqsi ah u kireeya. Sannadkii
ina dhaafay badhtamihii waxa magaalada laga hirgeliyey shirkad cusub oo
Tagaasida kiraynaysa, taas oo la timid baabuur u gaar ah oo iyagu soo
dejisteen. Muddo bilo gudahooda waxa laga daba keenay shirkad kale, haddana
mid kale...haddana mid kale. Hadda waxay ku dhaw yihiin toban.
Xaggeebay markii hore dad kani ku jireen? Mase la odhan karaa waxay si
toos ah ugu daydeen hal-abuurnimadii shirkaddii u horraysay?
Gunaanadka
qoramadu waxa uu yahay, qof kastaa waa inuu ogaadaa in ilaahay u
sameeyey maskax awooddeeda iyo muggeeda leh oo u baahan wax furfura, ka
fikirsiiya kana shaqaysiiya. Waa inaad ogaataa in hal-abuurnimadu tay
tahay wax-soo-saarka ay maskaxdu samayso marka ay fikirto. Waa in aanad
sabool ka noqon sahay kuu kaydsan oo noloshaada badbaado iyo wax tar u
ah. Waa inaad wax barataa oo wax badan akhridaa si curintaadu u kobocdo.
Waa inaad cilmi-baadhis xeel-dheer samaysaa si aad u horumarinayo
aqoontaada iyo fahankaaga nololeed. Waa inaad si sax ah u fikirtaa
“positive creative thinking” si aad u yeelato hal-abuurnimo togan oo
bilaa turxaan ah. Waa inaad wax badan tijaabisaa si aad natiijooyin
badan u gaadho. Waa inaad khalaadka ku celcelisaa oo aanad ka daalin
inta aad ka saxayso. Waa inaad ka fogaataa qishka iyo min-guurinta
hal-abuurnimada dadka kale. Waa inaad mar kasta maanka ku haysaa inaad
wax cusub soo kordhiso, isla markaana waa inaad ilaalisa xuquuqda
hal-abuurnimada.
Cabdishakuur Xaaji Muxumed Muuse [Heersare]
No comments:
Post a Comment